CSRD – praktyczny przewodnik, jak sprostać nowym wymaganiom

Czy Twoja firma jest już gotowa na CSRD? Wprowadzenie dyrektywy Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) stawia nowe wyzwania przed przedsiębiorstwami w Unii Europejskiej. Dla wielu firm jest to pierwszy krok w stronę formalnej i systematycznej oceny działań związanych ze zrównoważonym rozwojem. CSRD nakłada na firmy obowiązek raportowania zgodnego z nowymi standardami, co wymaga zmian organizacyjnych, przygotowania strategii i wdrożenia odpowiednich narzędzi. W tym artykule omówimy najważniejsze etapy przygotowań oraz wytyczne, które pomogą firmom dostosować się do nowych wymogów.

Żeby lepiej zrozumieć dalszą część artykułu, wytłumaczmy sobie co oznaczają najważniejsze skróty, z których będziemy korzystać:

CSRD - Corporate Sustainability Reporting Directive (dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju)
ESG - Environmental, Social and Governance (środowiskowe, społeczne, zarządcze)
CSR - Corporate Social Responsibility (społeczna odpowiedzialność biznesu)
ESRS - European Sustainability Reporting Standards (europejskie standardy sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju)

Co dokładnie znaczy ESG i CSR?

ESG (Environmental, Social, Governance) oraz CSR (Corporate Social Responsibility) to kluczowe elementy zarządzania, które coraz częściej są poddawane analizie i ocenie zarówno przez inwestorów, jak i społeczeństwo. Omówmy je sobie bardziej szczegółowo:

ESG (Environmental, Social, Governance):

Environmental (Środowiskowe): obejmuje działania i polityki dotyczące ochrony środowiska naturalnego, minimalizacji emisji gazów cieplarnianych, efektywnego zużycia zasobów naturalnych oraz działalności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Social (Społeczne): dotyczy relacji z pracownikami, społecznością lokalną, klientami oraz innymi interesariuszami. Przedsiębiorstwa podejmują różne działania w celu promowania równości, różnorodności, bezpieczeństwa pracy oraz wspierania lokalnych społeczności.

Governance (Zarządzanie): odnosi się do sposobu, w jaki przedsiębiorstwo jest zarządzane i kontrolowane. Skupia się na aspektach takich jak etyka biznesu, przejrzystość, niezależność organów nadzorczych oraz przeciwdziałanie korupcji.

CSR (Corporate Social Responsibility):

CSR to podejście, w którym przedsiębiorstwa biorą odpowiedzialność za swoje działania i ich wpływ na społeczeństwo i środowisko. Przykłady strategii CSR mogą obejmować:

• Programy zrównoważonego rozwoju, takie jak redukcja emisji CO2, inwestycje w odnawialne źródła energii, inicjatywy ekologiczne, czy recykling.
• Inicjatywy społeczne, np. programy wsparcia lokalnych społeczności, inwestycje w edukację czy programy wolontariatu dla pracowników.
• Polityki etyczne i zasady sprawiedliwego handlu, które zapewniają, że działalność firmy odbywa się z poszanowaniem praw człowieka i standardów moralnych.
  
  

Na czym polega dyrektywa CSRD?

Od 2014 r. na mocy prawa unijnego NFRD (Dyrektywa 2014/95/EU - Non-financial Reporting Directive) największe spółki były zobowiązane do raportowania zarówno tego, w jaki sposób kwestie zrównoważonego rozwoju wpływają na ich wyniki, jak i tego, w jaki sposób ich działalność wpływa na ludzi i środowisko. Jednak po kilku latach raportowania przez spółki w ramach NFRD, Unia Europejska dokonała przeglądu wyników dyrektywy i stwierdziła, że informacje raportowane przez spółki nie są wystarczające.

Dyrektywa CSRD to unijny akt prawny, który ma na celu zwiększenie transparentności i spójności w zakresie raportowania dotyczącego zrównoważonego rozwoju przez przedsiębiorstwa. Jest to odpowiedź na rosnące zainteresowanie społeczne kwestiami zrównoważonego rozwoju oraz rosnące oczekiwania dotyczące przejrzystości działań przedsiębiorstw w obszarze ESG (Environmental, Social, Governance).

Głównym celem dyrektywy CSRD jest zapewnienie spójności i kompleksowości w zakresie raportowania zrównoważonego rozwoju przez firmy. Dyrektywa nakłada na przedsiębiorstwa obowiązek dostarczania bardziej szczegółowych informacji dotyczących ich wpływu na środowisko, społeczność i sposób zarządzania.

Kogo i od kiedy będzie dotyczyć dyrektywa CSRD?

Nowe zasady i obowiązki CSRD stopniowo będą obejmowały coraz większą gamę firm.

Od 1 stycznia 2024 roku raportowanie ESG w Polsce i Unii Europejskiej obowiązkowe jest dla dużych spółek zainteresowania publicznego, zatrudniających > 500 pracowników, podlegających dyrektywie NFRD (Nonfinancial Disclosure Reporting Directive).

Od 1 stycznia 2025 roku raportowanie ESG w Polsce i Unii Europejskiej stanie się obowiązkowe dla wszystkich podmiotów spełniających przynajmniej dwa z trzech następujących kryteriów:

• zatrudnia min. 250 osób,
• ma przychody roczne min. 40 mln EUR,
• ma sumę bilansową min. 20 mln EUR.

Od 2026 roku w raporcie swoje wskaźniki ESG ujawnić będą musiały również średnie i małe spółki giełdowe.

To oznacza, że z upływem czasu coraz więcej podmiotów będzie zobowiązana do raportowania w obszarze zrównoważonego rozwoju. Możemy spodziewać się, że będzie to miało istotne konsekwencje dla branż takich jak energetyka, produkcja czy transport.

Jakie zmiany wprowadza CSRD?

Wprowadzenie dyrektywy CSRD oznacza liczne zmiany w zakresie raportowania zrównoważonego rozwoju. Firmy będą musiały przeanalizować i dostosować swoje procedury raportowania oraz systemy zarządzania informacjami, aby spełnić nowe wymagania. Co dokładnie zmieni się w podejściu podmiotów objętych nową dyrektywą?

• Budowanie biznesowej strategii z myślą o środowisku: każda spółka objęta dyrektywą musi zdać szczegółowy raport, w którym pokazuje ryzyka i szanse związane ze zrównoważonym rozwojem, rozpisuje dokładnie podjęte działania, ich koszty, a także ich wpływ na firmę i jej finanse. Nowy system raportowania wymaga od firm skrupulatnego podejścia do strategii ESG, dzięki czemu strategie biznesowe już od samego początku powinny uwzględniać działania zrównoważonego rozwoju.
  
  
• Zarządzanie wpływem na środowisko i społeczność: nowa dyrektywa wymusza na firmach (a przede wszystkim na kadrze zarządzającej) zrozumienie, jak ich działalność wpływa na otoczenie i społeczeństwo oraz umiejętne tym zarządzanie. Dzięki temu decyzje o działaniach firmy oparte będą już nie tylko na finansowych czynnikach: aktualizując strategię biznesową kadra zarządzająca powinna uwzględnić nowe priorytety, takie jak zrównoważony rozwój, w podejmowaniu decyzji dotyczących rynków, produktów i inwestycji.
  
  
• Wiarygodne dane o zrównoważonym rozwoju: firmy objęte nową dyrektywą zobowiązane są do gromadzenia danych o działaniach prowadzonych w ramach zrównoważonego rozwoju w sposób tak rzetelny i szczegółowy, jak dane finansowe.

Jak widać nowe standardy raportowania stanowią twardy orzech do zgryzienia dla spółek objętych dyrektywą CSRD.
Jednak, choć z pewnością nieco skomplikowane do wprowadzenia, nowe wymagania niosą ze sobą też wiele korzyści :)
Wymagając od firm nowego, poważniejszego podejścia do zrównoważonego rozwoju (w tym działań ESG) egzekwuje od nich znacznie większą przejrzystość w tym zakresie oraz wywiera pozytywny wpływ na wartości, jakimi powinny kierować się spółki w swoich strategiach biznesowych.

Wymagania dotyczące raportowania CSRD

Aby firma mogła w pełni dostosować się do CSRD, musi spełnić szereg wymagań określonych w Europejskich Standardach Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS). ESRS, który jest podstawowym standardem raportowania dla CSRD, ma na celu stworzenie ujednoliconego podejścia do oceny ryzyk, wpływów i możliwości ESG w działalności firm.

ESRS podzielić można na dwie główne kategorie:

• Standardy przekrojowe: Wyznaczają ogólne obowiązkowe wymogi w zakresie zrównoważonego rozwoju, takie jak ogólne zasady redakcyjne, procedury należytej staranności i zasady podwójnej istotności (double materiality).
  
  
• Standardy tematyczne: Dotyczą wymogów raportowania podzielonych na 3 konkretne obszary, które rozróżniają kilka różnych tematów. Są to:
  
  
  • obszar społeczny 
    • ESRS S1 - własne zasoby pracownicze
    • ESRS S2 - osoby wykonujące pracę w łańcuchu wartości
    • ESRS S3 - dotknięte społeczności
    • ESRS S4 - konsumenci i użytkownicy końcowi
      
      
  • obszar środowiskowy 
    • ESRS E1 - zmiana klimatu
    • ESRS E2 - zanieczyszczenie
    • ESRS E3 - woda i zasoby wodne
    • ESRS E4 - bioróżnorodność i systemy
    • ESRS E5 - gospodarka o obiegu zamkniętym
      
      
  • obszar ładu korporacyjnego 
    • ESRS G1 - postępowanie w biznesie

Analizując obecny wpływ firmy na wspomniane obszary i projektując nową strategię należy wziąć pod uwagę każdy z tych punktów. Co więcej, kiedy wszystkie dane zostaną zebrane i opracowane w raporcie, wymagane jest uzyskanie potwierdzenia zgodności przez niezależną stronę trzecią, co dodatkowo wzmacnia wiarygodność przedstawianych informacji.

Kroki przygotowania firmy do CSRD

Przygotowanie do CSRD w każdej firmie będzie wyglądało inaczej. W niektórych przypadkach, może okazać się, że nie jest to skomplikowany proces, w innych takie przygotowania wymagać będą zaangażowania wielu działów a nawet zatrudnienia specjalistów dedykowanych tematom zrównoważonego rozwoju w firmie. Cały proces można jednak podzielić na kilka kluczowych kroków:

1. Zrozumienie wymogów CSRD

CSRD wprowadza konkretne obowiązki dla firm, które obejmują raportowanie kwestii ESG (środowisko, społeczna odpowiedzialność, zarządzanie) zgodnie z europejskimi standardami raportowania. Dokumenty, takie jak Europejski Standard Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), określają, jakich informacji będą wymagały nowe przepisy, jednak nie dla wszystkich będą one wystarczająco jasne. 

Co zrobić?

Przeanalizuj wymogi CSRD i upewnij się, że rozumiesz, jakie aspekty ESG będą dotyczyć Twojej firmy. Warto zapoznać się z pełnymi wytycznymi, które można znaleźć na stronach Europejskiej Komisji oraz z dokumentacją ESRS. Jeśli mamy wątpliwości, czy na pewno odpowiednio rozumiemy nowe wymagania, możemy wspomóc się usługami firm, które przygotowują audyty ESG i raporty, lub możemy stworzyć w firmie wewnętrzny zespół specjalistów, którzy pomogą nam okiełznać nową strategię zrównoważonego rozwoju i wszelkie wymagania dotyczące raportowania ESG.

2. Ocena aktualnego poziomu zgodności i ryzyka

Przed podjęciem działań warto zrozumieć, jak firma już teraz radzi sobie z kwestiami zrównoważonego rozwoju.

Co zrobić?

Zbadaj kluczowe obszary działalności firmy pod kątem wpływu środowiskowego, społecznego oraz zarządzania. Sprawdź, czy obecnie prowadzone działania są odpowiednio mierzone i czy istnieją w nich luki, które wymagają dodatkowego wsparcia. Przeprowadź wewnętrzny audyt ESG lub skorzystaj z usług specjalistów, którzy pomogą ocenić aktualny poziom zgodności z wymogami CSRD.

3. Identyfikacja kluczowych obszarów do poprawy

CSRD obejmuje szeroki zakres działań – od ograniczania emisji, przez zarządzanie odpadami, po odpowiedzialność społeczną i prawa pracowników.

Co zrobić?

Ustal, które obszary działalności Twojej firmy mają największy wpływ na środowisko i społeczeństwo. Następnie skup się na tych, które wymagają największych zmian, np. efektywność energetyczna, gospodarka obiegu zamkniętego, czy etyczne zarządzanie łańcuchem dostaw.

4. Przygotowanie strategii ESG firmy

Strategia ESG (Environmental, Social, Governance) to plan działania, który pomoże w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, zgodnych z nowymi wymogami. 

Co zrobić?

Określ, jakie cele są najważniejsze dla Twojej firmy, zarówno krótko-, jak i długoterminowe. Ważne jest, by były one realistyczne i mierzalne – CSRD wymaga raportowania postępów w sposób ilościowy, więc dobrze jest wyznaczyć wskaźniki sukcesu (KPI) dla każdego z obszarów. Taka strategia to nie powinna być lista różnych, chwytliwych działań ESG, która nie ma większego pokrycia z działalnością firmy - to powinien być kompleksowy plan działań oparty na zebranych w poprzednim punkcie informacjach i dotycząca obszarów naszej działalności, które mają największy wpływ na środowisko.

5. Wprowadzenie konkretnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju

Najważniejsze, aby działania ESG były konkretne i prowadziły do rzeczywistych zmian.

Co zrobić?

Przykłady działań obejmują: redukcję zużycia energii i wody, minimalizację emisji gazów cieplarnianych, inwestycje w energię odnawialną, czy wspieranie społeczności lokalnych. Warto w tym celu współpracować z partnerami, którzy pomagają w realizacji celów środowiskowych, np. przez projekty sadzenia drzew czy recyklingu. Szukasz inspiracji i pomysłów? Zajrzyj do naszego artykułu Wyjątkowe eko-działania w sam raz na 2025 rok

6. Wybranie odpowiednich narzędzi do monitorowania i raportowania

CSRD wymaga regularnych raportów, które będą oparte na mierzalnych wskaźnikach.

Co zrobić?

Zainwestuj w narzędzia i systemy, które pomogą w zbieraniu i analizowaniu danych ESG. Popularne narzędzia, takie jak Sphera, czy EcoVadis, to nieraz specjalistyczne oprogramowanie do zarządzania danymi zrównoważonego rozwoju, które ułatwiają również tworzenie raportów zgodnych z CSRD. Warto rozważyć także usługi doradcze, które pomogą w interpretacji danych.

7. Zapewnienie przejrzystej komunikacji

CSRD kładzie nacisk na transparentność, dlatego Twoja firma powinna regularnie informować o swoich działaniach zrównoważonego rozwoju, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz.

Co zrobić?

Stwórz plan komunikacji ESG, który obejmuje raportowanie publiczne i komunikację z interesariuszami, takimi jak klienci, pracownicy i inwestorzy. Raporty mogą być publikowane na stronie internetowej firmy lub udostępniane w mediach społecznościowych. Uważaj jednak, by nie wpaść w sidła greenwashingu - staraj się, by zarówno działania w Twojej strategii przynosiły wymierne korzyści, jak i komunikacja była przejrzysta i zgodna z prawdą. Unikaj pompatycznych haseł i spraw, by Twoje działania broniły się same.

8. Znalezienie wiarygodnych źródeł wiedzy i zbudowanie kompetencji zespołu

Prowadzenie działań zgodnych z CSRD wymaga bieżącej wiedzy i kompetencji, a to nieraz praca na cały etat. Warto więc przemyśleć stworzenie dedykowanego zespołu.

Co zrobić?

Warto regularnie śledzić informacje od Europejskiej Komisji, jak również zapisać się na kursy i szkolenia z zakresu ESG. Dobrym krokiem jest także zatrudnienie lub konsultacja z ekspertami ESG, którzy pomogą zrozumieć wymogi CSRD i wdrożyć je w firmie.

9. Śledzenie postępów i regularne aktualizacje strategii

W miarę rozwoju działań ESG warto monitorować postępy i dostosowywać strategię do aktualnych potrzeb i wymogów CSRD.

Co zrobić?

Ustal regularne spotkania zespołu ESG, aby analizować dane i dostosowywać działania do zmieniających się wymagań oraz wyników audytów. To pozwoli Ci stale optymalizować działania i lepiej przygotować firmę do kolejnych etapów raportowania.

Przygotowanie firmy do wymogów CSRD to proces, który wymaga zaangażowania i współpracy wszystkich działów. Dzięki wypracowaniu strategii ESG, wprowadzeniu mierzalnych działań oraz zadbaniu o transparentność, Twoja firma nie tylko sprosta wymogom prawnym, ale także przyczyni się do budowania bardziej zrównoważonej przyszłości.

Jak efektywnie zbierać dane?

Zbieranie danych ESG to podstawa rzetelnego raportowania i pierwszego kroku ku spełnieniu wymagań CSRD. Firmy mogą skutecznie zarządzać danymi poprzez:

• Określenie wskaźników – Identyfikacja kluczowych wskaźników zrównoważonego rozwoju, takich jak zużycie energii, emisje CO₂ czy wskaźniki społeczne.
• Systematyczne zbieranie danych – Można tu wprowadzić regularne audyty i monitorowanie procesów, także w łańcuchu dostaw. Przydatne będą tu też specjalne narzędzia stworzone do monitorowania wskaźników ESG (opisane niżej)
• Współpraca między działami – Działania wymagają współpracy zespołów finansowych, HR, produkcyjnych, logistycznych i nie tylko, więc należy zapewnić sprawną sieć komunikacji między różnymi obszarami w firmie
  
  

Przydatne narzędzia ESG:

Monitorowanie tylu działań jednocześnie może wydawać się przytłaczające, ale na rynku mamy wiele narzędzi, które mogą nam w tym pomóc. Kilka z nich to:

• Sphera – Umożliwia śledzenie wskaźników ESG i analizę ryzyka.
• EcoVadis – Narzędzie do oceny dostawców i analizy ESG.
• Enablon – Platforma do zarządzania danymi ESG i zgodnością z przepisami.
• Microsoft Sustainability Manager – Wspiera zarządzanie danymi zrównoważonego rozwoju.
  
  

Podsumowanie

Przygotowanie firmy do CSRD nie jest wcale prostym zadaniem - wymaga kompleksowego podejścia i dokładnej analizy obszarów działalności firmy. W każdej z firm takie przygotowanie będą też wyglądały inaczej, w zależności od rozmiaru firmy, branży i wielu innych czynników. Nie ma więc jednego, dobrego przepisu na taką transformację - w każdej firmie będzie przebiegała inaczej, trwała krócej lub dłużej i wymagała mniej lub bardziej skomplikowanych działań. Dlatego w każdej z tych firm powinniśmy opracowywać temat w swoim tempie. A warto, bo zrównoważony rozwój to w obecnych czasach nieodłączna część prowadzenia biznesu i dobrze zaimplementowany może być bardzo opłacalny.

Szukasz sposobów na wsparcie swoich działań zrównoważonego rozwoju? Możemy pomóc

W Posadzimy.pl sadzimy drzewka w polskich lasach dla firm, które pragną wesprzeć swoje działania CSR i ESG.

Sadzenie drzew może być nie tylko wartościowym dodatkiem do strategii zrównoważonego rozwoju Twojej firmy, ale też wyjątkową akcją, która wzbudzi zainteresowanie klientów i partnerów. Ty kupujesz na Posadzimy.pl wybraną liczbę drzew, za które od razu możesz generować personalizowane certyfikaty dla firmy, klientów, czy partnerów, a my zajmujemy się całą resztą - od znalezienia terenu, przez konsultacje z leśnikami, aż po posadzenie Twoich drzewek tam, gdzie są potrzebne. Dowiedz się, jak to działa :)

Chcesz dowiedzieć się, jak sadzenie drzew może wspomóc Twoją firmę? Daj znać, a z przyjemnością Ci podpowiemy - kontakt@posadzimy.pl